Róże są jednym z najpopularniejszych krzewów. Uprawiali je już starożytni Grecy i Rzymianie. Są ozdobą wielu przydomowych ogródków i miejskich parkanów. Cięte kwiaty stanowią doskonały podarunek na różne okazje. Spośród róż dziko rosnących ponad 1400 gatunków tych kwiatów w Polsce znaleźć można jedynie 23. Różnią się barwą kwiatów, kształtem owoców, zapachem. Wszystkie są jednak bardzo pożądanym surowcem w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym. Możemy je również z powodzeniem zastosować w domu – w kuchni czy łazience. Ale od początku…
Spis treści
Dzika róża – co w niej najcenniejszego?
Dzika róża (Rosa canina L.) została po raz pierwszy opisana jako roślina lecznicza przez Pliniusza Starszego (23-79 pne), który opisał jej użycie przez francuskie plemiona w leczeniu ugryzień psów. Jest ona bogatym źródłem wzmacniającej odporność i niezbędnej do produkcji kolagenu witaminy C (https://www.sklepzycia.pl/witamina-c)a także polifenoli. Owoce dzikiej róży zawierają jej niemal czterdziestokrotnie więcej niż cytrusy, bo aż od 300-5000 mg w 100g miąższu. Dodatkowo, zawarta w owocach witamina P, ułatwia przyswajanie witaminy C przez organizm. Należy również wspomnieć o innych składnikach, takich jak witaminy B1 i B2 oraz o kwasie foliowym, który reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek oraz uczestniczy w tworzeniu czerwonych krwinek.
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców Frederiksberg Hospital w Kopenhadze, za pomocą proszku z dzikiej róży można łagodzić bóle związane ze zwyrodnieniem stawów. Zawiera galaktolipid, który łagodzi stan zapalny w chrząstce. Ulega on jednak rozkładowi w temperaturze powyżej 40 st. C, nie ma go więc w przetworach z róży robionych w wyższej temperaturze.
Możemy jeść nie tylko przetwory, ale też surowe owoce. (w smaku przypominają dojrzałe śliwki) Warto jednak pozbawić je nasion i włosków, które mogą być drażniące.
Ciekawostką może być fakt, że w trakcie II Wojny Światowej rząd Wielkiej Brytanii organizował masowe zbiory owoców dzikiej róży w celu zapewnienia odpowiedniej ilości witaminy C.
W 2002 roku opublikowano obszerny artykuł oceniający całkowite właściwości przeciwutleniające w roślinach dietetycznych (warzywa i owoce) z geograficznych lokalizacji na całym świecie. W pracy tej oceniono dziką różę jako zawierającą największą ilość przeciwutleniaczu spośród wszystkich badanych roślin.
Kiedy zbierać
Płatki i owoce dzikiej róży można zebrać samemu, to bardzo proste. Należy tylko zapoznać się z podstawowymi zasadami ich zrywania i przechowywania:
– Płatki kwiatów należy zbierać na początku kwitnienia (czerwiec), gdy na dworze jest sucho i przetworzyć je bezpośrednio po zerwaniu.
– Owoce zrywa się, gdy są w pełni dojrzałe, ale nadal twarde, (od sierpnia do października) bo niedojrzałe i przejrzałe mają mniej witaminy C.
Wykorzystanie dzikiej róży do celów leczniczych
Owoce dzikiej róży stosuje się w leczeniu chorób skórnych a także niestrawności. Dzięki dużej zawartości witaminy C wzmacnia ona system immunologiczny i poprawia pracę układu krwionośnego. Jest skuteczna w walce z bólem gardła. Zmniejsza nadciśnienie, działa przeciwzapalnie oraz obniża poziom cholesterolu. Działa uspokajająco, zmniejsza bezsenność. Jej zastosowania są naprawdę wszechstronne, nic więc dziwnego, że jest tak wysoko ceniona przez zielarzy i farmaceutów.
Dzika róża w kosmetyce
Oprócz zastosowania farmakologicznego, dzika róża wykorzystywana jest w kosmetykach, oraz kuracjach domowych. Jej kwiaty poprawiają elastyczność skóry oraz zapobiegają powstawaniu zmarszczek. Hydrokwasy występujące w róży złuszczają naskórek i zapobiegają powstawaniu zaskórników. Róża łagodzi podrażnienia oraz przyspiesza leczenie blizn.
Co można zrobić z dziką różą w domowych warunkach – moje przepisy
Co można zrobić z dziką różą w domowych warunkach? Okazuje się, że całkiem sporo. Od konfitur i nalewek po domowej roboty kosmetyki. Przygotowałam dla was kilka ciekawych propozycji.
Sok z owoców dzikiej róży
Składniki:
Owoce dzikiej róży – ok 2 kg
0,5- 1 litra wody
Szczypta kwasu cytrynowego
Cukier według uznania
Owoce (2kg) myjemy i pozbawiamy pestek i szypułek. Wsypujemy do garnka i zalewamy połową litra lub całym litrem. Podgrzewany ok 15 minut nie zagotowując. Gdy owoce będą już miękkie odcedzamy je i zalewamy je wodą (dodajemy jej o połowę mniej niż na początku). Dosypujemy szczyptę kwasku cytrynowego. Powtórnie podgrzewamy przez około 10 minut. Odcedzamy i łączymy oba otrzymane wywary. Dodajemy cukier według własnego uznania i wlewamy do słoików. Pasteryzujemy przez 15 minut w temperaturze 90 stopni.
Sok z płatków dzikiej róży
Składniki:
Cytryna – połowa
Płatki dzikiej róży – 250g
Woda – ½ litra
Szczypta kwasku cytrynowego
Słód
Cytrynę parzymy we wrzątku i kroimy w plastry. Razem z płatkami róży (umytymi) wkładamy do słoika. Składniki zalewamy wrzącą wodą i odstawiamy na 24h. Słoik najlepiej będzie przykryć gazą. Następnie płyn wlewamy do garnka. Płatki róży dokładnie wyciskamy ze soku. Dodajemy kwasek cytrynowy oraz słód i gotujemy. Zostawiamy na ogniu na ok. 15 minut. Gorący płyn wlewamy do szklanych butelek i pasteryzujemy jak w poprzednim przepisie.
Konfitura z owoców dzikiej róży
Składniki:
Owoce dzikiej róży – 500g
Cukier – 300g
Sok z cytryny – 2 łyżki
Po umyciu owoców, należy usunąć szypułki i ogonki i następnie przekroić na połówki. Następnie w dużym garnku prażmy owoce z dodatkiem wody. Po kilkunastu minutach, gdy zaczną robić się miękkie zasypujemy je cukrem. Nie możemy zapomnieć o mieszaniu! Gotujemy konfiturę do momentu aż owoce zupełnie zmiękną. Następnie odstawiamy do ostudzenia. Nieco już zmniejszy przetwór możemy śmiało przetrzeć przez sito. Ponownie gotujemy aby nadmiar wody odparował. Na koniec dodajemy sok z cytryny i nakładamy gorącą konfiturę do słoików, które kładziemy do góry dnem. (dzięki temu nie musimy ich pasteryzować)
Tonik do twarzy i płukania włosów
Do przygotowania kosmetyku jest nam potrzebna jedynie garść płatków róży i szklanka wody
Płatki myjemy i wkładamy do woreczka z gazy, a następnie do garnka i zalewamy wrzątkiem. Przykrywamy naczynie i odstawiamy na kilka godzin. Po wystudzeniu studzimy.
Dzika róża ma właściwości zmiękczające i nawilżające, dlatego świetnie sprawdza się w domowej roboty kuracjach skóry i włosów. Stymuluje również syntezę kolagenu odpowiedzialnego za elastyczność skóry
Maseczka do twarzy
Potrzebujemy ok 20 owoców dzikiej róży. Najpierw oczyszczamy je z ogonków oraz nasion. Tak przygotowane wrzucamy do garnka zalewamy ½ szklanki wody, podgrzewając pod przykryciem. Rozgotowane owoce miksujemy do uzyskania gładkiej masy. Następnie studzimy.
Maseczkę nakładamy na twarz na czas 15 minut, zmywając ją później letnią wodą
Maseczka doda skórze blasku i rozświetli ją. Przy okazji dostarczy wielu cennych składników (np. witaminy A, zwanej witaminą młodości) oraz sprawi, że skóra będzie bardziej napięta.