Wspieranie odporności to jeden z ważniejszych elementów dbania o zdrowie. W czasie przeziębienia, przyjmowania antybiotyków, przesilenia wiosennego lub jesiennego trzeba dodatkowo poprawiać działanie układu odpornościowego. Apteki lub sklepy internetowe z suplementami zdrowej diety oferują w tym zakresie probiotyki, prebiotyki oraz synbiotyki. Na które się zdecydować i po co?
Spis treści
Czym są probiotyki?
Wbrew obiegowej opinii probiotyki to nie tylko kapsułki dostępne w aptekach, ale także produkty żywnościowe. Według Światowej Organizacji Zdrowia na nazwę probiotyków zasługują takie substancje i preparaty, które mają w sobie żywe drobnoustroje, będące korzystnymi dla zdrowia. Przy tym, aby uzyskać oczekiwany efekt trzeba probiotyki podawać w prawidłowej ilości, w określonej sytuacji. Dobroczynne drobnoustroje należą do rodziny drożdżaków Saccharomyces oraz do rodziny Lactobacillus i wytwarzają kwas mlekowy. Probiotyki nie wprowadzają ich sztucznie do organizmu, bowiem drobnoustroje już w nim są. Znajdują się w mikroflorze przewodu pokarmowego, lecz w wyniku różnych sytuacji, tj. choroba, przyjmowanie antybiotyków, ich ilość ulega zmniejszeniu. Konieczne jest zatem uzupełnianie braków. Przydatne drobnoustroje przylegają do nabłonka jelita, chronią go i zapewniają dobrą pracę układu pokarmowego. Gdy jest ich zbyt mało, wówczas pojawiają się dolegliwości żołądkowe, np. biegunki.
Probiotyki naturalne i farmakologiczne
Dzięki probiotykom proces trawienia jest znacznie łatwiejszy, a wchłanianie minerałów i witamin jest znacznie efektywniejsze. Podczas przyjmowania antybiotyków probiotyki mają za zadanie chronić mikroflorę jelitową i nie dopuścić do jej uszkodzenia ani do rozwoju grzybicy (rozwija się, gdy organizm jest osłabiony). Poprawiają także odporność na zakażenia, a nawet mają zdolność do łagodzenia objawów alergicznych i nietolerancji laktozy. Takie możliwości mają zarówno probiotyki w kapsułkach, proszku, kroplach, jak i w pożywieniu. Do naturalnych pokarmów dostarczających dobre drobnoustroje należą przede wszystkim produkty mleczne: kefir, maślanka, jogurt naturalny, mleko, jak również kapusta kiszona i ogórki kiszone.
Nie należy ignorować probiotyków i najlepiej przyjmować je niezależnie od stanu zdrowia. Układ pokarmowy jest bowiem istotny dla zdrowia całego ciała. Gdy jest osłabiony, wówczas znacznie łatwiej o ogólne problemy zdrowotne, niekoniecznie pokarmowe.
Prebiotyki dobre dla organizmu
Probiotyki to nie jedyne dobre dla organizmu składniki. Podobnie dobrze działają prebiotyki. Nie są to jednak drobnoustroje odbudowujące florę bakteryjną, a nie trawione składniki pokarmowe. Wśród największych korzyści wynikających z ich spożywania jest pobudzenie aktywności bakterii korzystnych dla organizmu, znajdujących się w jelicie grubym. Co oznacza, że prebiotyki stanowią dla dobroczynnych bakterii wartościową odżywkę. Ten odcinek przewodu pokarmowego jest wyjątkowo zasobny w bakterie, które nie są szkodliwe dla człowieka, lecz przyczyniają się do prawidłowych procesów trawiennych. Do prebiotyków należą tłuszcze, poli i oligosacharydy, oraz białka. Prebiotyki występują więc w jadanych na co dzień produktach: cebuli, pszenicy, bananach, porach, czosnku. Znajdujące się w nich sacharydy są wybiórczo trawione przez bifidobakterie. Proces ten sprawia, że liczba bakterii w przewodzie pokarmowym rośnie i może on nie tylko lepiej trawić, lecz również lepiej chronić całe ciało.
Kiedy produkt jest prebiotykiem?
Tak, jak nie każdy produkt jest probiotykiem, nie każdy jest prebiotykiem. Aby produkt spożywczy albo suplement w postaci np. kapsułek został uznany za taki, musi spełnić kilka warunków. Przede wszystkim musi wpływać na wzrost i poprawę aktywności konkretnych szczepów bakterii w jelitach, które mają wpływ na zdrowie. Powinny obniżać pH w treści jelitowej, nie być podatne na działanie enzymów z przewodu pokarmowego ani na hydrolizę. Najważniejszą cechą prebiotyków jest nie poddawanie się trawieniu w początkowym odcinku przewodu pokarmowego oraz sprzyjanie poprawnej florze bakteryjnej.
Wśród prebiotyków można znaleźć często także błonnik pokarmowy (włókno roślinne), nie rozkładający się, za to przyczyniający się do poprawy perystaltyki jelit oraz oczyszczający organizm.
Synbiotyki – dwa w jednym
Jeżeli w produktach spożywczych lub w kapsułkach, czy kroplach znajdują się probiotyki oraz prebiotyki, wówczas nazywa się je synbiotykami. Oferta jest szeroka i najczęściej są to substancje łączone, o zrównoważonej ilości obu pro i prebiotyków. Zazwyczaj ilość probiotyków w synbiotyku tzn. podwójnym preparacie jest zbliżona do ilości w monopreparatach – czyli samych probiotykach. Oznacza to, że dostarczają odpowiednią ilość drobnoustrojów. W kwestii prebiotyków zdania są podzielone. Ich rola w synbiotykach nie jest szczególnie reklamowana. Jeśli przyjmuje się probiotyki, a dieta jest bogata w produkty roślinne, wówczas nie ma obawy, że układ pokarmowy i immunologiczny zostanie pozostawiony bez wsparcia. Jeśli natomiast nasz układ pokarmowy, jest mocno wyjałowiony lub też bardzo naruszony dla prawidłowego namnażania dobrych bakterii mogą być niezbędne prebiotyki.
Przeważnie więc, jeśli masz do wyboru probiotyki lub synbiotyki, wybierz te pierwsze. Synbiotyki nie zaszkodzą, będą dodatkowym pokarmem dla bakterii w przewodzie pokarmowym, ale jeśli oczekujesz ochrony po kuracji antybiotykowej wybierz probiotyki.