Pojęcie żywności liofilizowanej, dla wielu osób może brzmieć dość tajemniczo. Nie jest to bowiem żywność spożywana na co dzień przez przeciętnego zjadacza chleba. Sama jej nazwa może również się kojarzyć z jakimś zaawansowanym procesem przetwórstwa. Tymczasem metodę liofilizowania żywności kilkaset lat temu odkryli już Indianie Quechua. Czym się ona zatem charakteryzuje i jak wygląda proces jej produkcji?
Spis treści
W jaki sposób powstaje żywność liofilizowana?
Liofilizację w skrócie można nazwać suszeniem poprzez mrożenie. Podczas zamrożenia żywności i doprowadzenia jej do temperatury -50 stopni, woda powoli odparowuje z produktów. Kolejno następuje sublimacja kryształków lodu, będących efektem tego procesu. W momencie gdy lód znajduje się w próżni nie przeradza się ona w ciało stałe, a bezpośrednio w parę (sublimacja). Woda pod kontrolą w odpowiednim tempie się wymraża. W końcowym etapie taką żywność się dosusza, w temperaturze 40-50 stopni. Wilgotność takiej żywność wynosi około 1-2 procent.
Czy żywność liofilizowana jest zdrowa?
Proces ten może wzbudzać w wielu osobach niepokój dotyczący tego, czy taka żywność jest bezpieczna do spożycia. Po poddaniu jej procesowi liofilizacji, tak naprawdę nie zachodzą w niej żadne negatywne zmiany. Posiada ona takie same wartości odżywcze jak przed liofilizacją. Zawiera zatem niezbędne białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy oraz minerały. Bez wątpienia można zaliczyć ją do szeroko pojętej „zdrowej żywności”, a zaopatrzyć w nią można się w dobrych sklepach internetowych – https://www.sklepzycia.pl/zdrowa-zywnosc .
Liofilizacja nie wymaga dodawania do produktów przykładowo konserwantów. Nie stosuje się w trakcie jej przygotowywania również barwników oraz wzmacniaczy smaku. Proces ten jest zatem procesem naturalnym. Warte uwagi jest również to, iż podczas procesu liofilizacji likwidowanych jest większość zanieczyszczeń mikrobiologicznych.
Komu dedykowana jest żywność liofilizowana?
Obecnie tego typu żywność jest bardzo szeroko dostępna i możliwy jest jej zakup przez każdego. Na samym początku z jej dobrodziejstw korzystali przede wszystkim żołnierze amerykańscy, którzy walczyli w II Wojnie Światowej. Później również NASA zaczęło się głębiej interesować jej zaletami. Dziś natomiast z tego typu żywności bardzo często korzystają osoby aktywnie podróżujące, wędrowcy, sportowcy.
Ogromną zaletą żywności liofilizowanej jest to, iż w momencie poddawania jej suszeniu, gwałtownie zmienia się jej objętość. Woda, która z niej odparowuje, czasem stanowi nawet 98 procent masy całego produktu. Ostatecznie może się ona zatem zmniejszyć do 2 procent początkowej objętości.Żywność ta nie traci również na smaku, ani nawet na swoim pierwotnym kolorycie. To natomiast sprawia, że nawet podczas długiej i ciężkiej podróży, jej spożywanie może być prawdziwą przyjemnością.
Przygotowywanie żywności liofilizowanej, polega natomiast jedynie na dolaniu do niej wody. Czasem musi być ona ciepła, innym razem natomiast letnia bądź też zimna. Dostęp do wody jest natomiast szeroki, z tego względu można przyrządzić ją znajdując się w naprawdę różnorodnych warunkach. Trwa to również krótko, a zatem posiłek można zjeść szybko i sprawnie.
Taka żywność oczywiście pochłania spore ilości energii, gdy jest produkowana na skalę przemysłową. To można by zaliczyć do wad tego procesu. Warto jednak mieć świadomość tego, iż zdecydowanie nie jest ona przeznaczona do codziennego użytku. Dodatkowo jej ceny są bardzo wysokie ze względu na to, iż proces jej powstawania jest czasochłonny i kosztowny. Poleca się jednak jej stosowanie w trudnych warunkach, kiedy nie ma możliwości zjedzenia gorącego i gotowego posiłku. To, iż żywność liofilizowana jest pełnowartościowa potwierdza między innymi fakt, iż jest ona stosowana również przez himalaistów czy też innych sportowców wyczynowych, których organizmy potrzebują odpowiednich posiłków.
Jej plusami są zatem:
- lekkość,
- wielkość,
- długi okres przydatności,
- dostępność,
- bogactwo wartości odżywczych,
- smak,
- szybkość przyrządzania.
Co poddaje się procesowi liofilizacji?
Procesowi liofilizacji poddaje się pełne produkty, ale również i półprodukty. Z powodzeniem można liofilizować warzywa oraz owoce. Dziś często liofilizacji poddaje się paprykę, chrzan, fasolę, groszek, maliny, śliwki, ananasy itp. Ponadto nadają się do tego również zioła oraz grzyby. Wiele owoców na rynku można znaleźć również w zdrowej postaci suszonej, także nadającej się do długiego przechowywania.
Mięso, ryby czy też wędliny pokrojone na małe kawałki, także się liofilizuje. Ich data przydatności jest jednak w takim wypadku krótsza ze względu na to, iż posiadają one w swoim składzie tłuszcze. Natomiast inne produkty poddane temu procesowi, można niekiedy przechowywać wiele lat, bez żadnego uszczerbku na ich właściwościach.
Obecnie również produkty ekologiczne coraz częściej poddaje się procesowi liofilizacji. Niekiedy można spotkać w postaci liofilizowanej gotowe dania, czy też desery. Może ona zatem w wyjątkowych sytuacjach zastąpić cały posiłek i dostarczyć do organizmu wszystkich istotnych wartości odżywczych. Dziś procesowi temu poddaje się między innymi kotlety z warzywami czy też nawet spaghetti. Liofilizacji poddaje się nawet kawę, którą w takiej właśnie postaci, uważa się za znacznie zdrowszą od standardowej.
Oprócz standardowej żywności, procesowi liofilizacji poddawane są również antybiotyki, probiotyki, tabletki czy też szczepionki.
Proces liofilizacji jest zatem procesem, który przede wszystkim nie ma żadnego negatywnego wpływu na produkty. Nie tracą one na swoich właściwościach oraz na cennych składnikach. Nadaje się ona na piesze wycieczki, wędrówki czy też do przygotowania w ekstremalnie trudnych warunkach. W niektórych wypadkach wymaga ona wrzątku, jednak nie zawsze jest to konieczne. Jej niewątpliwym plusem jest jej lekkość. Kilka paczek gotowych produktów żywności liofilizowanej mogą być znacznie lżejsze, niż przykładowo konserwa. Schować ja można praktycznie wszędzie, ponieważ jest niewielkich rozmiarów. Ponadto posiada ona nawet kilkuletni okres ważności. Wszystkie te zalety sprawiają, iż staje się ona coraz bardziej popularna na rynku.