Popularność ziół na świecie i w Polsce jest tak duża, że często pomija się te występujące na naszym terenie. I choć czystek, bo o nim mowa, nie pochodzi z terenów Polski to już na stałe zadomowił się w naszych ziołowych apteczkach. Zawdzięcza to swoim niesamowitym właściwościom. A ma ich dość sporo. Ale od początku…
Spis treści
Skąd pochodzi czystek?
Pomimo swojej popularności w Polsce czystek nie jest naszym rodzimym ziołem. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego i tam rośnie zarówno jako zioło uprawne, jak również dziko. Już w starożytności był przez greków i rzymian uważany za roślinę leczniczą. W Polsce obecnie jest dość często uprawiany, ze względu na popularność jaką zyskał.
O czystku z pewnością można powiedzieć, że jest wyjątkową rośliną. Posiada mnóstwo pozytywnych właściwości dla ludzkiego organizmu. Można go stosować jako zioło lecznicze, które pomaga w uporaniu się z problemami zdrowotnymi, jak również jako sposób na poprawę urody.
Właściwości lecznicze czystka
Nie bez powodu czystek bywa nazywany „lekarstwem na wszystko” . W liściach czystka znajduje się aromatyczna żywica, niezwykle bogata w polifenole. Polifenole to silne antyoksydanty, które zmniejszają liczbę wolnych rodników, co z kolei łagodzi wewnętrzne stany zapalne oraz zapobiega rozwojowi komórek nowotworowych. Można go popijać zarówno chcąc uchronić się przed zachorowaniem, jak i podczas walki z rakiem. Polifenolom zawartym w czystku przypisuje się również zbawienne działanie na układ krwionośny.
Również dzięki polifenolom napar z czystka ma silne działanie antybakteryjne i przeciwwirusowe. Umiejętność zwalczania stanów zapalnych przez czystka przydaje się podczas leczenia zatok, kataru oraz infekcji sezonowych, takich jak grypa czy przeziębienia. Okazuje się, że ułatwia też zbijanie nawet wysokiej gorączki oraz nawilża podrażnione błony śluzowe.
Co ciekawe picie czystka nie niesie za sobą skutków ubocznych, dzięki czemu zioło to wydaje się bardzo bezpieczne. Napar może być pity właściwie w nieograniczonych ilościach, nie zaobserwowano bowiem przypadków przedawkowania.
Zanim sięgnie się, po dostępne w aptekach chemiczne środki zwalczające przeziębienia, warto po prostu napić się naparu z czystka lub possać tabletki z ekstraktem z tego zioła.
Poza działaniem antybakteryjnym i antywirusowym, czystek działa również profilaktycznie wzmacniając system immunologiczny.
Napar z czystka, dzięki swoim właściwościom antyproliferacyjnym i cytotoksycznym może również być pomocny w leczeniu przerostu prostaty często dokuczającemu mężczyznom w starszym wieku.
Spożywanie czystka w formie naparu lub tabletek z ekstraktem może być bardzo dobroczynne dla organizmu. Przypisuje się mu między innymi działania na:
- łupież,
- łuszczycę,
- trądzik,
- egzemy,
- rozrost candida albicans,
- chroniczne i powtarzające się infekcje zatok,
- rozmaite grzybice skóry i paznokci,
- infekcje spowodowane przez gronkowca złocistego,
- wirusa opryszczki,
- wirusa półpaśca,
- zakażenia Helicobakter Pylori
Czystek wspomagający urodę
Inne właściwości czystka, mogą docenić przedstawicielki płci pięknej. Dzieje się tak dzięki wspomnianym już polifenolom. To powszechnie znane substancje, które wykazują zdolności zaliczające je do modnej ostatnio kategorii określanej jako „anti aging” czyli opóźniające procesy starzenia, zwłaszcza dotykające starzenia się skóry. Jak to czynią?
Poprzez zabijanie wolnych rodników. Picie herbaty z czystka oczyszcza skórę od wewnątrz, eliminując znajdujące się pod nią zanieczyszczenia. Dzięki temu zmniejsza się trądzik, a wypryski stają się coraz rzadsze i łagodniejsze. Również rany po wcześniejszych zanieczyszczeniach goją się znacznie szybciej, nie pozostawiając blizn na ciele. Podobnie dobrze czystek działa na włosy, wzmacniając je i zmniejszając uciążliwe przetłuszczanie się. Jest to powiązane z wpływem czystka na regulację gruczołów potowych i zmniejszanie potliwości.
Regularne spożywanie naparu z czystka może również wpłynąć pozytywnie na zapach potu. Jeśli więc ktoś ma problem z nadmiernym poceniem się lub bardzo brzydkim zapachem potu, napar z czystka może być dobrym rozwiązaniem.
Co ciekawe, napar z czystka może również bardzo dobrze wpływać na higienę jamy ustnej. Zmniejsza nieprzyjemny zapach a także wybiela zęby. Może być z powodzeniem stosowany jako płukanka do jamy ustnej, zastępująca drogeryjne płyny do płukania ust. Napar przeznaczony do płukania jamy ustnej można osłodzić ksylitolem lub erytrytolem co zwiększy jego działanie antybakteryjne.
Pielęgnacja włosów z czystkiem
Jak już wspomniałam, czystek nadaje się doskonale do pielęgnacji włosów. Zawarte w nim substancje stabilizują łojotok skóry głowy, poprawiając tym samym kondycję włosów. Dlatego ziele jest składnikiem bardzo skutecznej płukanki. Jej wykonanie wymaga:
- 1 łyżki czystka,
- 1 szklanki wrzątku,
- 1 l ciepłej wody.
Czystek zaparzyć we wrzątku, następnie przecedzić i rozcieńczyć w pozostałej wodzie. Przelać do miski i płukać miksturą wcześniej umyte, wilgotne włosy. Polewanie powinno trwać minimum 5 minut, ale im dłużej, tym lepiej. Stosowanie płukanki pomoże oczyścić włosy, nadać im blasku oraz usunąć problemy skórne na głowie.
Czystek a borelioza
W sieci i literaturze można znaleźć wiele informacji dotyczących czystka jako leku na boreliozę. Jego skuteczność w leczeniu tej choroby jest wręcz gloryfikowana. Należy jednak wiedzieć, że do tej pory działanie czystka na bakterię Borrelia burgdorferi badano tylko raz i to w warunkach laboratoryjnych, pod mikroskopem. Badanie, którego wyniki opublikowano w 2010 roku w prestiżowym piśmie branżowym „Pharmazine” są jednak bardzo obiecujące. Wykazano, że ekstrakt z czystka hamował wzrost bakterii Borrelia burgdorferi, która jest odpowiedzialna za boreliozę. Wyniki sugerują, że najsilniej przeciwbakteryjnie działają następujące składniki czystka: manoyl oxide, 13-epi-manoyl oxide, 3-acetoxy-manoyl oxide, carvacrol, 3-hydroxy-manoyl oxide.
Jakie formy czystka są dostępne?
Czystek polecany jest przede wszystkim do picia, dlatego występuje głównie w formie suszonych liści rośliny. Suszone listki są sprzedawane zazwyczaj w przezroczystych torebkach z etykietką poświadczającą jakość produktu. Aby mieć pewność, że zioło jest zdrowe, nie powinno się kupować go na bazarach, znacznie lepiej kupić je w sklepie zajmującym się zdrowymi produktami spożywczymi. Poza taką formą czystka można spotkać również herbaty ekspresowe, do szybkiego parzenia. Czystek do stosowania wewnętrznego występuje również w formie tabletek do ssania. Zawierają one ekstrakt z tego zioła.
Napar z czystka można również stosować zewnętrznie: do okładów, maseczek i kuracji na włosy. Do stosowania zewnętrznego są również specjalnie przygotowane kremy i maseczki.
Maść z czystkiem:
- przyśpiesza gojenie się ran
- łagodzi zaczerwienienia oraz podrażnienia naskórka
- skutecznie działa antybakteryjne i antywirusowo
- ułatwia walkę z trądzikiem
- doskonale nadaje się do pielęgnacji skóry niemowlęcej na przykład przy tzw. pieluszkowym zapaleniu skóry
- łagodzi dolegliwości związane z ukąszeniem owadów
- wspomaga leczenie hemoroidów
Jak i które formy czystka przyjmować?
Najlepszą formą stosowania czystka jest herbata parzona z suszu. Herbata ekspresowa ulega zbyt dużej obróbce by zachować wszystkie właściwości. Przygotowanie herbaty z czystka jest bardzo proste. Wystarczy przełożyć 1 łyżkę ziela do kubka i zalać wrzątkiem. Odstawić pod przykryciem na 5 minut, a następnie popijać. Aby dostrzec efekty wystarczą 2 szklanki herbaty ziołowej dziennie.
Przepisy z czystkiem inaczej
Herbata z czystka po wschodniofryzyjsku
1-2 łyżeczki cukru lub miodu albo 1-2 kostki cukru zalać gorącą herbatą z czystka. Na herbatę wlać, formując pierścień, 1 łyżkę śmietanki. Jeśli herbata ma być przyrządzona dokładnie po wschodniofryzyjsku, nie należy jej mieszać.
Aromatyczna herbata z czystka
(na dwie szklanki)
200 ml wody zagotować z połową laski cynamonu, 1 łyżeczką ziaren kardamonu, 2 goździkami i szczyptą sproszkowanego imbiru. Gotować pod przykryciem przez dziesięć minut. Na koniec dodać i rozpuścić łyżeczkę miodu. Dolać 200 ml mleka i wszystko jeszcze raz zagotować. Dwie łyżeczki ziela czystka zalać tym wywarem i pozostawić na 2-3 minuty, żeby herbata naciągnęła. Potem przelać przez sitko do szklanek i od razu podawać.
Koktajl z czystkiem
Warto zacząć dzień od takiego napoju!
Składniki na 1 porcję:
- 1/2 pęczka natki pietruszki
- 1/2 dużego banana
- 1/2 jabłka (użyłam papierówki)
- 1 łyżeczka miodu
- 1 łyżeczka soku z cytryny
- 3/4 szklanki ostudzonego naparu z czystka*
Wszystkie składniki umieścić w blenderze kielichowym lub zmiksować przy pomocy blendera ręcznego. Podawać od razu.
* 1 łyżeczkę suszonego czystka zalać szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 10 minut. Następnie przelać napar przez sitko i ostudzić przed dodaniem do koktajlu.
Ważne uwagi i przeciwwskazania przy przyjmowaniu czystka:
Preparaty z czystka są suplementem diety, a nie lekiem! W związku z tym nie można zrezygnować z terapii zaleconej przez lekarza. Może mieć to bardzo niebezpieczne skutki zdrowotne.
Podczas leczenia przed rozpoczęciem przyjmowania czystka należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Dotyczy to właściwie przyjmowania wszelkich ziół. Mogą one bowiem zakłócić działanie laków ordynowanych przez lekarza. Ponadto każde zioła, przyjmowane nawet przez zdrowe osoby, mogą zaszkodzić, jeśli będą używane niewłaściwie.
Ziele czystka warto kupić cięte, a nie mielone – wtedy widać zawartość, czy nie ma nadmiaru gałązek itd. Najlepsza herbatka z czystka składa się z suszonych listeczków i kwiatów. W tańszej herbatce znajdziemy w suszu dużo gałązek, co znacząco pogarsza jej smak i właściwości. Czystek bio jest nieco droższy, ale daje na pewność, że surowiec użyty przy jego przygotowaniu jest najwyższej jakości i jest stale kontrolowany.