Homocysteina – czy już powinieneś się martwić?

Zdrowy organizm to taki, któremu niczego nie brakuje, ale też co bardzo istotne niczego nie jest za dużo. W tym artykule skupimy się jednak na ważnym składniku tzn. homocysteinie, której zdecydowanie nie powinno być za dużo. To składnik, o którym rzadko się wspomina, choć jego ilość powinna być kontrolowana w każdym wieku. Zbyt wysoki poziom tego białka może doprowadzić do rozwoju poważnych chorób układu krwionośnego.

Czym jest homocysteina?

Zanim przejdziemy do skutków nadmiaru homocysteiny konieczne jest wyjaśnienie, czym dokładnie jest. Bowiem wiedza na jej temat nie jest zbyt powszechna, a tym bardziej konsekwencje, które za sobą niesie jej wysoki poziom.

Homocysteina jest aminokwasem wytwarzanym przez ludzkie ciało, którego nadmierna ilość może doprowadzić do rozwoju miażdżycy. Miażdżyca z kolei prowadzi do dalszych powikłań w sferze układu krwionośnego, zatykania żył, a nawet zawału mięśnia sercowego lub udaru. Jej nadmierna obecność odbija się dość szybko na funkcjonowaniu całego organizmu.

Wzrost homocysteiny następuje, kiedy proces metaboliczny aminokwasów zwany metylacją jest zaburzony, osłabiony albo zablokowany. Proces ten odpowiada również za przyswajanie witamin z grupy B oraz innych składników odżywczych odpowiedzialnych za dostarczanie energii, równowagę gospodarki hormonalnej i detoksykację. Do podniesienia poziomu homocysteiny w organizmie przyczynia się także dieta uboga w niezbędne składniki odżywcze. Z tego powodu nadmiar wspomnianego aminokwasu to znak, że organizm nie funkcjonuje prawidłowo.

Aktywny kwas foliowy

Negatywne skutki nadmiaru homocysteiny

Kłopotliwy aminokwas jak już wspomniano nie ma najlepszego wpływu na funkcjonowanie ciała. Do najważniejszych skutków ubocznych nadmiaru homocysteiny we krwi należy zaliczyć:

  • negatywny wpływ na naczynia krwionośne – zmniejsza ich elastyczność i podatność na miażdżycę,
  • przyczynia się do rozwoju blaszki miażdżycowej i blokowania żył,
  • sprzyja powstawaniu zakrzepów, które mogą tworzyć niebezpieczne dla zdrowia i życia zatory, zwiększa ryzyko pojawienia się choroby zakrzepowej,
  • powoduje mikrouszkodzenia tętnic ułatwiając złemu cholesterolowi przyklejanie się do nich, nawarstwianie i tym samym blokowanie tzw. światła żyły,
  • upośledzenie wchłaniania witamin z grupy B,
  • zwiększa ryzyko rozwoju osteoporozy oraz choroby Alzhaimera.

Homocysteina a witaminy B

Aminokwas wykazuje duże powiązanie z witaminami z grupy B, głównie witaminą B6, B9 (kwas foliowy) i B12. Gdy jest ich za mało lub nie wchłaniają się one poprawnie z pożywienia ilość homocysteiny wzrasta.

Prawidłowa ilość aminokwasu waha się między 5 a 16 mcmol/l. Przy tym zauważono, że mężczyźni oraz seniorzy mają go naturalnie więcej. Lekarze często podkreślają, że górną granicą ilości homocysteiny powinno być 12 mcmol/l, a prawdziwie bezpieczna wartość to 9 mcmol/l.

Komu grozi wysoki poziom homocysteiny?

Nadmiar homocysteiny może dotknąć każdego, jednak są osoby które szczególnie powinny obawiać się o jego podwyższony poziom. Przede wszystkim dotyczy to ludzi z niedoczynnością tarczycy, łuszczycą, niedoczynnością nerek, białaczką, nałogowych palaczy, a także osób na diecie wegańskiej. W przypadku wegan może wydawać się to zaskakujące, gdyż istnieje przekonanie, że dieta oparta tylko na produktach roślinnych nie niesie zagrożenia dla zdrowia. Warto zdementować ten fakt, gdyż jest ona często uboga w niezbędne organizmowi składniki odżywcze, w tym witaminy z grupy B.

Jeśli chodzi o osoby, które nie muszą obawiać się wzrostu homocysteiny to są to przede wszystkim ci, którzy spożywają dużo kwasu foliowego oraz witaminy B12.

Witamina B9 Forte

Witamina B12 a zmniejszanie homocysteiny

Nadmiar homocysteiny może zostać wykryty podczas profilaktycznych badań krwi, podobnie jak nadmiar cholesterolu. Gdy tylko do tego dojdzie należy rozpocząć jej zwalczanie, ponieważ może on narastać, przyśpieszając rozwój chorób układu wieńcowo – naczyniowego. Pierwszym krokiem powinna być analiza swojej diety. To najczęściej braki składników odżywczych w jadłospisie powodują problemy, dlatego trzeba dokładnie ocenić co się jada, jakiej jakości i czy posiłki zawierają wszystkie potrzebne składniki.

Witamina B12 niezbędna dla zmniejszenia homocysteiny znajduje się przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego: mięsie, mleku, jajach, rybach, serach, wędlinach różnego rodzaju, wątróbce. Z tego powodu weganie są na jej braki szczególnie narażeni. Wegetarianie często spożywają jajka, mleko, ryby, więc ubytki witaminy mogą nie być odczuwalne. Natomiast osoby zdecydowane na dietę całkowicie roślinną powinny pamiętać o suplementacji witaminy B12 preparatami z apteki. Istotne jest wzięcie pod uwagę, że organizm przyswaja określoną ilość witaminy B12. To oznacza, że weganie i wegetarianie powinni zadbać o jej większe dawki, sięgające od 400 do 500 mg w ciągu dnia.

Kwas foliowy a zmniejszanie homocysteiny

Holistic Witamina B12

Istotne jest także wprowadzenie do diety większej ilości kwasu foliowego, czyli witaminy B6. Kobiety w ciąży przyjmują go w tabletkach i jeśli czujesz, że w Twojej diecie wciąż może być go za mało, również zakup wysokiej jakości preparat.

Kwas foliowy znajduje się w wątróbce, którą można spożywać raz na 1-2 tygodnie (nadmierna ilość nie jest wskazana), lecz także w warzywach i owocach. To daje wegetarianom oraz weganom możliwość nadrabiania braków poprzez codzienne pożywienie. Bardzo dużo znajduje się go w zielonych warzywach, tj. szpinaku, szparagach, sałacie, kapuście włoskiej, brokułach oraz w owocach cytrusowych, głównie bananach i pomarańczach.

Jak osiągnąć mniejszy poziom homocysteiny?

Suplementacja witaminami z grupy B to początek nadrabiania braków oraz niwelowania homocysteiny. Trzeba jednak pamiętać, że zmiana diety oraz przyjmowanie tabletek nie oznaczają, że nadmiar aminokwasu zniknie z dnia na dzień. Brakujące składniki muszą być przyswojone prawidłowo w procesie metylacji. Jeżeli niedobór był długotrwały będzie to powolne, tak jak wchłanianie witamin przez organizm i na poprawę samopoczucia oraz wyników badania krwi trzeba będzie czekać dłużej.

Problemy z przyswajaniem witamin

Nadmiar homocysteiny i niedobór witamin z grupy B nie zawsze jest związany z brakami w jadłospisie. W rzadkich przypadkach jest powiązany z problemami zdrowotnymi, a przede wszystkim z mutacją genetyczną typu MTHFR, MTR albo MTRR.

Mutacje MTR i MTRR upośledzają zdolność do prawidłowego wykorzystywania oraz przechowywania witaminy B12, natomiast mutacja MTHFR zmniejsza zdolność przyswajania kwasu foliowego w procesie metylacji.

Taka sytuacja wymaga podjęcia odpowiednich działań medycznych, zmniejszających wpływ mutacji na zdrowie.