Liczne badania prowadzone nad witaminą E potwierdziły, że ma ona właściwości terapeutyczne i zapobiega pojawianiu się wielu chorób, zwłaszcza tych występujących w podeszłym wieku. Uważa się, że jej stosowanie zmniejsza ryzyko powstawaniu nowotworów, a co najważniejsze również wspomaga ich leczenie. Polecana jest osobom, u których stwierdzono zbyt duże stężenie cholesterolu, jak również w profilaktyce zakrzepicy.
Spis treści
Witamina E – witamina młodości i płodności
Codzienna dawka witamin dostarczana wraz z pożywieniem jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i zachowania zdrowia. Ludzkie ciało nie jest w stanie ich syntetyzować, dlatego tak ważna jest dobrze zbilansowana dieta, bogata w te cenne związki organiczne.
Witaminy dzielą się na różne grupy. Jedne z nich są rozpuszczalne w wodzie, między innymi witamina C, grupa witamin B, jak również witamina PP. Ich przyjmowanie, nawet w dużych ilościach jest z reguły bezpieczne i trudno je przedawkować.
Drugą grupę witamin stanowią te rozpuszczalne w tłuszczach. Należą do niej witamina A, D, E, K. Są one magazynowane w tkance tłuszczowej i łatwo o ich przedawkowanie, zwłaszcza jeśli dodatkowo przyjmuje się je w formie syntetycznej. Na szczęście ich ilość dostarczana wraz z pokarmem zwykle nie jest zbyt duża i zazwyczaj pozwala jedynie zaspokoić część dziennego zapotrzebowanie organizmu.
Charakterystyka witaminy E
W grupie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach na szczególną uwagę zasługuje witamina E, często nazywana „witaminą młodości”. Jest to związek organiczny zawierający mieszaninę czterech tokoferoli, w formie alfa, beta, gamma, delta i tą samą ilość oraz formy tokotrienoli. Ich wspólną cechą jest dwupierścieniowy szkielet 6-chromanolu oraz łańcuch boczny zbudowany z 3 jednostek izoprenowych. Tych osiem postaci witaminy E ma niezwykle korzystny wpływ na ludzki organizm.
Najwięcej witaminy E występuje w olejach, szczególnie w słonecznikowym, kukurydzianym, a także w migdałach, margarynie jajach, marchewce i orzechach.
Działanie witaminy E
Liczne badania prowadzone nad tą witaminą udowodniły, że ma ona właściwości terapeutyczne i zapobiega pojawianiu się wielu chorób, zwłaszcza tych występujących w podeszłym wieku. Uważa się, że jej stosowanie zmniejsza ryzyko powstawaniu nowotworów, a co najważniejsze również wspomaga ich leczenie. Polecana jest osobom, u których stwierdzono zbyt duże stężenie cholesterolu, jak również w profilaktyce zakrzepicy.
Prawidłowy poziom witaminy E jest niezbędny w utrzymaniu funkcji reprodukcyjnych poprzez udział w wytwarzaniu nasienia. Jej zbyt niski poziom może być powodem zwyrodnienia plemników, gdyż występuje wtedy niedobór hormonu gonadotropowego.
Witamina E wpływa także na prawidłowe działanie wzroku i optymalną wydolność mięśni. Ma ona silne działanie antyoksydacyjne, zwalcza wolne rodniki i przeciwdziała przedwczesnemu starzeniu się skóry.
Witamina E w ciąży
Odpowiedni poziom witaminy E jest szczególnie ważny dla kobiet w ciąży, gdyż jest ona współodpowiedzialna za prawidłowy jej przebieg i ma bardzo duże znaczenie dla zdrowia i prawidłowego rozwoju płodu. Szczególnie warto dbać o prawidłowy jej poziom podczas III trymestru ciąży, kiedy rozwija się u dziecka narząd wzroku. Suplementowana wraz z kwasem foliowym zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka wad wrodzonych i problemów z układem nerwowym płodu.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E nie jest zbyt duże i zwykle udaje się je zaspokoić odpowiednio zbilansowaną dietą. Instytut Żywności i Żywienia wskazuje, że dzienne zapotrzebowanie na witaminę E u mężczyzn wynosi 10 mg, u kobiet 8 mg a u dzieci 6 mg. Są jednak sytuacje, które skłaniają do jej suplementacji.
Kiedy należy sięgnąć po suplementy z witaminą E i w jakiej formie.
Znaczne niedobory witaminy E mogą się pojawiać u osób starszych, szczególnie tych po 75 roku życia. W tym czasie znacznie wzrasta na nią zapotrzebowanie, dlatego istnieją wskazania do przyjmowania suplementów bogatych w tokoferole i tokotrienole. Zaleceniem do przyjmowania witaminy E jest również męska niepłodność czy też ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Również osoby palące powinny ją suplementować, ponieważ palenie tytoniu znacząco ogranicza jej wchłanianie.
Na rynku jest wiele suplementów witaminy E, większość z nich zawiera wyłącznie alfa-tokoferol, który może znacząco obniżać stężenia innych tokoferoli i tokotrienoli. Co ciekawe, jak wykazali naukowcy ze Szwecji, alfa-tokoferol przyjmowany samodzielnie może mieć działanie toksyczne. Chcąc w pełni korzystać z dobrodziejstw tej wyjątkowej witaminy, należy przyjmować wyłącznie preparaty zawierające wszystkie osiem form, w jakich ona występuje. Tylka taka suplementacja przynosi oczekiwane korzyści i jest stosunkowo bezpieczna. Oczywiście przy przyjmowaniu rozsądnych dawkę.
Witamina E – możliwe działania niepożądane
Regularne przyjmowanie witaminy E w większych niż zalecane dawkach może być bardzo niebezpieczne. Jak wynika z badań rozpoczętych w 2001 roku przez naukowców z Centrum Badań nad Rakiem im. Freda Hutchinsona w Seattle długotrwałe przyjmowanie witaminy E w dawkach większych niż 400 jednostek dziennie, w przypadku jednoczesnego niedoboru selenu, może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka prostaty. Na marginesie warto dodać, że sam selen przyjmowany w nadmiernych dawkach (powyżej 200 µg na dobę) również może powodować wzrost ryzyka zachorowania na raka prostaty.
Przy przyjmowaniu łącznie witaminy E i selenu należy pamiętać, że związki te działają synergicznie, czyli wzmacniają swoje działanie w stosunku do tych samych dawek przyjmowanych oddzielnie.
Jak przekonują badacze z Uniwersytetu Harvarda, długotrwałe przyjmowanie większych dawek witaminy E może również wpłynąć na wzrost ryzyka udaru krwotocznego mózgu, ale jednocześnie może zmniejszać ryzyko udaru niedokrwiennego.
Biorąc pod uwagę możliwe skutki uboczne długotrwałego przyjmowania zbyt dużych dawek witaminy E, wato przyjmować ją po konsultacji z lekarzem i wykonaniu odpowiednich badań. No i oczywiście kontrolując aktualny poziom tej witaminy w organizmie.