Chcesz ciszyć się długim życiem i świetnym zdrowiem? Chcesz czuć się piękna? Chcesz mieć zachwycające włosy oraz skórę? Jeżeli odpowiedziałaś twierdząco chociaż raz, to znaczy, że musisz zaprzyjaźnić się z olejami. Oleje naturalne, w niektórych regionach świata znane od wieków, to prawdziwy skarb.
Spis treści
Olej rafinowany czy nierafinowany?
Poza hasłami donoszącymi jak zdrowe są niektóre oleje, najczęściej słyszy się także słowa olej rafinowany i nierafinowany. Zapewne nie raz byłeś lub byłaś świadkiem dyskusji, który jest lepszy. Zanim więc przejdziesz do zakupów dowiedz się co dokładnie kryje się pod tym określeniem.
Olej nierafinowany uzyskiwany jest metodą tłoczenia na zimno – jest to najstarszy sposób ich otrzymywania. Zyskuje się go poprzez mechaniczne procesy, bez używania wysokiej temperatury. Olej jest tłoczony, oczyszczany, zsedymentowany i poddawany filtrowaniu. Taki sposób uzyskiwania pozwala na zachowanie większej ilości cennych składników odżywczych oraz uzyskanie większej ilości tłuszczu.
Olej rafinowany uzyskuje się przy pomocy środków chemicznych oraz wysokiej temperatury. Wbrew pozorom nie jest to proces najłatwiejszy, lecz bardzo skomplikowany. Niestety powoduje zanik lub zmniejszenie ilości takich substancji jak polifenole, sterole, przez co jest zdecydowanie mniej korzystny dla zdrowia, niż olej nierafinowany.
Znaczenie olejów naturalnych w diecie
Osoby dbające o linię nie raz wpadają na szalony pomysł, że bez tłuszczów, m. in. w postaci olejów, schudną szybciej i odrzucają je z diety. Nie jest to ani zdrowe, ani korzystne, a nawet mija się z prawdą, gdyż właśnie tłuszcze są niezbędne do wielu procesów zachodzących w organizmie.
Jedną z zalet olejów naturalnych dla zdrowia jest zawartość kwasów tłuszczowych jednonienasyconych. Przyczyniają się do zmniejszania poziomy cholesterolu LDL, tzw. złego, oraz wzrostu stężenia cholesterolu HDL, tzw. dobrego.
To sprawia, że zapobiegają miażdżycy, nadciśnieniu i zakrzepom w żyłach. Można w nich znaleźć także kwas omega-6 (kwas linolowy), także wspomagający układ krwionośny. Włączanie olejów do diety w rozsądnych ilościach to również dostarczanie ciału niezbędnych witamin, w tym przeciwutleniaczy takich jak witaminy A i E, oraz cenna dla układu kostnego witamina D.
Jaki olej wybrać?
Obecnie wybór oleju to już nie tylko odpowiedź na pytanie: rafinowany czy nierafinowany. Wynika to z ich ogromnej ilości na rynku oraz cennych właściwości.
Olej rzepakowy jest najpopularniejszy w Polsce, co zawdzięcza swojej uniwersalności. Może być stosowany do smażenia, pieczenia, sałatek. Jest poddawany procesowi rafinowania, ale zawiera aż 61% kwasów jednonienasyconych.
Znacznie częściej polecany jest, np. olej kokosowy (dobry do jedzenia i do pielęgnacji ). Posiada on dużą ilość dobrze przyswajalnych i odżywczych tłuszczów jednonienasyconych.
Wysoką ilość jednonienasyconych tłuszczów posiadają także takie oleje jak olej sezamowy (nawet do 41% zawartości), olej migdałowy, olej z awokado, oliwa z oliwek.
Jeśli dodatkowo olej jest tłoczony na zimno jest synonimem zdrowia. Prawdziwą karierę robi ostatnio olej konopny, który pod względem wartości prozdrowotnych i trzeba zaliczyć do ścisłej czołówki olei. Jego ważną cechą jest wysoka zawartość (NNKT) Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych – zwłaszcza wielonienasyconych, w tym omega-3 i omega-6, stanowiących aż 80 proc. składu oleju konopnego.
W jakiej temperaturze pali się olej?
Wiedza o temperaturze palenia oleju jest bardzo przydatna. Pojawia się pojęcie tzw. punktu dymienia.
Punk dymienia oleju to najniższa z temperatur, w której olej bądź tłuszcz stopniowo traci wszystkie swoje wartości odżywcze. Jest to też moment, w którym dalsze smażenie powoduje nie tylko nieapetyczny smak i zapach, ale również szkodzi zdrowiu (pojawiają się substancje rakotwórcze, m. in. akroleina).
Punkt dymienia oleju – temperatury:
W przypadku najpopularniejszych olejów ich punkt dymienia przedstawiliśmy w tabeli.
| Typ oleju | Temperatura punktu dymienia |
| Olej kokosowy | 185 – 205 st. Celsjusza |
| Olej palmowy | 220 st. Celsjusza |
| Olej rzepakowy | 190 st. Celsjusza |
| Olej sezamowy | 177 st. Celsjusza |
| Oliwa tłoczona na zimno | 130 – 180 st. Celsjusza |
Im temperatura palenia jest wyższa, tym później dochodzi do spalania się cennych kwasów tłuszczowych.
Na jakim oleju smażyć, a który pić?
Najpopularniejszym olejem stosowanym w kuchni jest olej rzepakowy, chociaż stopniowo popularnością dorównuje mu bardzo zdrowa oliwa z oliwek. Dietetycy polecają do smażenia przede wszystkim różnorodne oleje rafinowane. Poza rzepakowym można korzystać także ze słonecznikowego, z pestek winogron, kukurydzianego, sezamowego.
Czy takie same oleje można pić? Olejowanie się od wewnątrz poprzez codzienne spożywanie oleju w jego podstawowej formie to jeden z ciekawszych sposobów na dostarczenie organizmowi witamin A, D, E, K, kwasów tłuszczowych omega, oraz odżywienie od wewnątrz włosów i paznokci. Do picia warto wybierać przede wszystkim oleje nierafinowane, tłoczone na zimno, dodatkowo zmniejszając dzięki nim ryzyko zachorowania na raka i cukrzycę. W kwestii wyboru najlepszego warto zdać się na własny smak, bowiem każdy olej smakuje inaczej.