Miedź jest jednym z pierwiastków chemicznych należących do grupy metali. Oprócz tego, że w postaci czystej jest materiałem o dużym przewodnictwie elektrycznym, miedź jonowa powszechnie występuje w licznych organizmach żywych – w roślinach i zwierzętach. Pełni w nich wiele istotnych funkcji, wchodząc w skład enzymów o różnych właściwościach biologicznych. Dzięki temu, że miedź łatwo oddaje i pobiera elektron w czasie procesów chemicznych, stała się niezbędnym mikroelementem, którego niedobór może mieć skutki groźne dla zdrowia i życia.
Spis treści
Rola miedzi w organizmie człowieka
Miedź występuje w ciele człowieka w bardzo niewielkich ilościach – łącznie około 50-120 miligramów. Większość z tego koncentruje się w organach o dużej aktywności metabolicznej, takich jak mózg, nerki, serce i wątroba. Istnieje kilka ważnych funkcji, jakie pełnią jony miedzi w ludzkim organizmie. Razem z żelazem i cynkiem wykorzystywana jest przez wszystkie komórki ciała na każdym etapie życia, lecz najbardziej zauważalny jest jej udział w układzie nerwowym i sercowo-naczyniowym.
Miedź a układy organizmu
Jest niezbędna dla rozwoju mózgu i utrzymania jego zdrowia już w okresie płodowym, a następnie przez całe życie. Bierze udział w przesyłaniu impulsów przez neurony i chroni je przed wolnymi rodnikami, wchodząc w skład enzymu o działaniu antyoksydacyjnym. Miedź jest kluczowa również dla prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego – między innymi dla wytwarzania erytrocytów, czyli czerwonych krwinek, które transportują tlen do wszystkich tkanek organizmu. Bierze udział w tworzeniu nowych naczyń krwionośnych oraz wchodzi w skład prostaglandyn, które regulują ciśnienie krwi. Jest konieczna do właściwego wchłaniania i metabolizmu żelaza.
Odporność i regeneracja
Bardzo ważna jest rola miedzi w regeneracji skóry – dzięki utlenianiu witaminy C, odpowiada za wytwarzanie tkanki łącznej, szczególnie za wiązania poprzeczne w kolagenie i elastynie, ważnych składnikach skóry właściwej i kości. Z tego powodu miedź jest istotna dla gojenia się ran i zrastania kości, a także dla ogólnego zdrowia skóry i jej wytworów. Ponadto, funkcje miedzi rozszerzają się na układ odpornościowy – wykorzystywana jest podczas tworzenia białych krwinek, które odpowiadają za skuteczną odpowiedź immunologiczną. Miedź jest również składnikiem enzymu, który bierze udział w uwalnianiu energii z ATP wewnątrz komórek, napędzając w ten sposób wiele reakcji chemicznych.
Niedobory miedzi w organizmie
Jeśli nie dostarczamy do organizmu wystarczających ilości miedzi, najpoważniejszym skutkiem jest anemia, spowodowana słabym wchłanianiem żelaza i zmniejszeniem liczby erytrocytów. Oprócz tego, możemy doświadczać dolegliwości takich jak problemy z koncentracją i pamięcią, nadpobudliwość, zwiększona łamliwość kości oraz częste, nawracające infekcje. Najczęściej na niedobór miedzi cierpią osoby, które doświadczają przewlekłych biegunek, zaburzonego wchłaniania, oraz przyjmujące dużo suplementów cynku, fluoru, kwasu fitynowego oraz kadmu.
Nadmiar miedzi w organizmie
Chociaż przedawkowanie miedzi zdarza się bardzo rzadko, może powodować nieprzyjemne dolegliwości. Należą do nich bóle mięśni i żołądka, nudności oraz zaburzenia pracy wątroby, serca i układu oddechowego. Nadmiar miedzi gromadzi się w wątrobie, mózgu i rogówce oka, dlatego może prowadzić do ich trwałego uszkodzenia.
Miedź koloidalna – zewnętrzne stosowanie
Większość zdrowotnych właściwości miedzi wymaga jej spożycia, jednak niektóre można wykorzystać dzięki zewnętrznemu stosowaniu miedzi koloidalnej. Należy do nich poprawa stanu skóry i włosów oraz zwalczanie wolnych rodników na powierzchni skóry, co spowalnia starzenie się naskórka. Miedź koloidalna reguluje także potliwość i wykazuje działanie antybakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Można stosować ją na wrzody i inne zmiany skórne w celu złagodzenia dolegliwości. W domu miedź koloidalna pomaga chronić wodę pitną przed zanieczyszczeniem, a pokrywanie nią różnych sprzętów utrudnia namnażanie i rozprzestrzenianie się drobnoustrojów chorobotwórczych. Miedź koloidalna nie jest przeznaczona do spożycia.
Dawkowanie suplementów z miedzią
Doustną alternatywą dla miedzi koloidalnej jest miedź chelatowana w postaci tabletek. Przyjmowanie takich suplementów pomaga zlikwidować niedobory miedzi w organizmie lub wesprzeć jego funkcjonowanie dzięki dodatkowej dawce. Zaleca się przyjmowanie około 2 mg miedzi na dobę, co równa się jednej tabletce z miedzią chelatowaną. Regularnie stosowana, wzmacnia odporność i wspomaga układ nerwowy. Suplementacja miedzi jest istotna szczególnie dla osób, które nie przyjmują zalecanych jej ilości wraz z pożywieniem.
Produkty spożywcze bogate w miedź
Produktem o największej zawartości miedzi (aż 3,71 mg) w 100 g jest kakao w postaci proszku. Inne wartościowe źródła tego pierwiastka to nasiona słonecznika i pestki dyni, zawierające przynajmniej 1,5 mg miedzi na 100 g produktu. Nieco powyżej miligrama znajdziemy w orzechach laskowych i migdałach. W dalszej kolejności miedź uzyskamy z wątroby wieprzowej, natki pietruszki, płatków owsianych, fasoli białej i kaszy gryczanej. Niewielkie ilości miedzi, które łatwo można skumulować, dostarczymy do organizmu z przetworami mlecznymi, zielonymi warzywami, mięsem i pieczywem.
Znając podstawowe informacje na temat miedzi, możemy w rozsądny sposób dostarczać ją do organizmu wraz z pożywieniem i suplementami diety, a także stosować zewnętrznie w postaci koloidalnej. Nie warto lekceważyć tego mikroelementu – jego niedobory mogą być groźne dla zdrowia, dlatego jeśli zauważamy u siebie ich objawy, należy skontaktować się z lekarzem.