Lecytyna kojarzy się głównie z preparatem poprawiającym pamięć. Jak się jednak okazuje, ma ona dużo więcej zastosowań i pozytywnych dla naszego zdrowia właściwości. Poza wspomaganiem koncentracji i procesów zapamiętywania, wspomaga również wątrobę, uczestniczy w przemianie materii i chroni ściany żołądka. Ponieważ w większości składa się z tłuszczów, wspomaga wchłanianie witamin w nich rozpuszczalnych. Spowalnia również procesy starzenia.
Spis treści
Lecytyna – charakterystyka
Lecytynę po raz pierwszy wyodrębniono z jaj kurzych. Dokonał tego pochodzący z Francji chemik Theodor Gobleya w 1846 roku, a nazwa Lecytyna pochodzi od greckiego słowa „lekithos” oznaczającego żółtko jajka.
Lecytyna to nie jedna substancja, a złożony związek chemiczny, właściwie grupa związków, opartych na tłuszczach. Jest zaliczana do grupy fosfolipidów. W ujęciu spożywczym pod nazwą Lecytyna mogą występować różne związki: oparta o cholinę fosfatydylocholina, a także fosfatydyloetanoloamina (Kafaina) lub fosfatydyloinozytol.
Obecna w suplementach diety lecytyna najczęściej jest produkowana z roślin tzn. słonecznika, rzepaku i soi. Około jednej trzeciej lecytyny stanowią tłuszcze o rożnych proporcjach Niezbędnych Kwasów Tłuszczowych.
Lecytyna a układ nerwowy
Lecytyna jest jednym ze związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Pełni kluczową rolę w ochronie osłonki mielinowej, czyli osłonki włókien nerwowych, która zabezpiecza je przed uszkodzeniami mechanicznymi i izoluje elektrycznie.
W związku z dość długą historią badań nad lecytyną, związek ten najbardziej kojarzy się z poprawą koncentracji i zapamiętywania. Okazuje się, że całkiem słusznie, ponieważ liczne badania dowodzą jej skuteczności w tym zakresie. Polecana jest jako suplement dla osób pracujących umysłowo, uczących się, a także tych, w których pracy wymagana jest wzmożona koncentracja.
Lecytyna
jest jednak związkiem, który wymaga stosunkowo długiej suplementacji.
Żeby odczuć efekty jej przyjmowania potrzeba co najmniej miesięcznego,
regularnego przyjmowania. W niektórych przypadkach okres ten może się
wydłużyć nawet do czterech miesięcy. Jeśli więc masz zamiar zwiększyć
swoją percepcję i podnieść koncentrację np. przed sesją, warto
przyjmować lecytynę już na początku semestru.
Lecytyna może wspomóc
osoby starsze w utrzymaniu sprawności umysłowej. Dzięki swoim
właściwościom jest również zalecana w chorobach układu nerwowego często
dotykających osoby w starszym wieku, takich jak choroba Alzheimera czy
Parkinsona.
Również przy leczeniu chorób psychicznych doceniono właściwości lecytyny. Wspomaga ona chorych z zaburzeniami maniakalno-depresyjnymi, wyraźnie zmniejszając częstotliwość występowania halucynacji i urojeń. Badania na małej grupie pacjentów wykazały dużą skuteczność zarówno samej choliny jak i lecytyny w terapii.
Działanie lecytyny na układ krwionośny
Lecytyna bierze aktywny udział w przemianie materii, a konkretnie tłuszczów i cholesterolu. Wiąże cholesterol (szczególnie ten zły – LDL) oraz trójglicerydy i ułatwia ich wydalenie z organizmu. Dzieje się tak dzięki zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Lecytyna rozbija cząsteczki tłuszczów i cholesterolu na mniejsze, dzięki czemu nie przyczepiają się one do ścian naczyń krwionośnych i płytek krwi spowalniając lub nawet zabezpieczając przed zmianami miażdżycowymi.
Lecytyna a praca wątroby
Lecytyna, szczególnie fosfatydylocholina, wspomaga pracę i regenerację wątroby ułatwiając procesy detoksykacji organizmu. Zmniejsza kumulowanie się tłuszczów w wątrobie i wspomaga jej regenerację przy zwłóknieniu czy marskości. Jest również czynnikiem odpowiadającym za rozpuszczanie cholesterolu w żółci, dzięki czemu utrudnia tworzenie się kamieni żółciowych.
Lecytyna a płodność
Nasienie zawiera stosunkowo dużo lecytyny. Natomiast fosfatydyloinozytol jest niezbędny przy jej wytwarzaniu. Co prawda nie prowadzono badania skuteczności lecytyny w zakresie płodności na ludziach, ale te przeprowadzone na zwierzętach, a konkretnie królikach, potwierdzają jej dużą skuteczność w tym zakresie. Po trwającym cztery miesiące badaniu stwierdzono zwiększenie się objętości nasienia, a także zwiększenie ilości i ruchliwości plemników. Zmniejszyła się jednocześnie ilość martwych plemników.
Zapotrzebowania i suplementacja lecytyny.
Według różnych źródeł zapotrzebowanie ludzkiego organizmu na lecytynę waha się od 2 do 6 gramów dziennie. Większość zapotrzebowania jesteśmy w stanie pokryć codzienną zbilansowaną dietą. Dużo lecytyny zawierają między innymi:
- jaja, a konkretnie żółtka
- wątroba,
- fasola,
- soja,
- olej rzepakowy (nierafinowany – podczas rafinacji usuwana jest większość lecytyny)
- ryby,
- nabiał,
- zielone warzywa.
Lecytyna jest również dość popularnym dodatkiem do żywności (oznaczana jako E322) i znajdziemy ją między innymi w czekoladzie czy chlebie.
Ze względu na powszechność jej występowania w pokarmach suplementacja zalecana jest głównie w czasie wzmożonego wysiłku intelektualnego lub przy wymienionych wyżej problemach zdrowotnych.
Preparatów zawierających lecytynę jest sporo. Przy ich wyborze należy zwrócić uwagę szczególnie na zawartość w porcji dziennej. W dobrych preparatach to ok 1100-1200mg.
Działanie niepożądane lecytyny i przeciwwskazania
Lecytyna jest uznawana za składnik pokarmowy bardzo bezpieczny. Skutki uboczne przy przyjmowaniu lecytyny występują niezwykle rzadko i są zwykle związane z bardzo dużym przedawkowaniem. Mogą wystąpić bóle brzucha, nudności czy biegunka. Rzadko występują również objawy ze strony układu nerwowego – stany lękowe, a także krwionośnego – obniżenie ciśnienia krwi i zaburzenia pracy serca.